Jullie zijn je aan het oriënteren op kinderopvang voor jullie kindje. Als jullie keuze uitgaat naar een kinderdagverblijf zijn er nog steeds veel verschillende mogelijkheden. Ieder kinderdagverblijf heeft een eigen pedagogische visie en eigen beleid. Het is voor jullie en jullie kindje fijn als de visie van het kinderdagverblijf aansluit bij jullie ideeën over de opvoeding.
In dit artikel beschrijven we vier pedagogische visies: Emmi Pikler, Reggio Emilia, Steiner en Montessori. De vier visies gaan allemaal uit van de van nature aanwezige leergierigheid en nieuwsgierigheid bij kinderen, maar benaderen dit op een andere manier. We vertellen je er meer over, zodat jullie gerichter kunnen zoeken naar een kinderdagverblijf wat bij jullie past.
Emmi Pikler kinderopvang
Emmi Pikler was kinderarts en pedagoog. Het uitgangspunt van haar visie is dat alle kinderen leergierig en nieuwsgierig zijn en dat kinderen zich het beste ontwikkelen als ze zo veel mogelijk zelfstandig en op eigen initiatief de wereld kunnen ontdekken. De drie pilaren van deze visie zijn bewegen, spelen en verzorgen.
Ouders verheugen zich vaak op de momenten dat hun kindje nieuwe bewegingen aanleert, zoals rollen, kruipen, staan en lopen. Veel ouders/verzorgers proberen dit te stimuleren. Het uitgangspunt van Pikler is dat het niet zo zeer belangrijk is wanneer kinderen bewegingsontwikkelingen doormaken, maar op welke manier. Het initiatief om nieuwe vaardigheden aan te leren, ligt bij het kind. En de volwassene is op de achtergrond aanwezig. Hierdoor kan het brein van het kind alle ontwikkelingsmogelijkheden benutten en heeft het meer plezier in bewegen en leren op eigen initiatief.
Hetzelfde geldt voor spelen: zelf spelen en ontdekken heeft een positief effect op het verwerven van kennis en op het gevoel van autonomie. De volwassene faciliteert een fijne speelomgeving, met een neutrale ruimte en speelgoed zonder te veel toeters en bellen. Zo kan het kind op eigen initiatief en op eigen tempo spelen en ontdekken.
Verzorging is een belangrijk aspect van de visie van Emmi Pikler. Waar pedagogisch medewerkers het kind bij het spelen en bewegen veel zelf laten doen, is de verzorging een moment van contact maken en hechting. De pedagogisch medewerkers nemen de tijd en vertellen het kind wat ze gaan doen, en ze geven het kind tijd om hierop te reageren. Door de tijd te nemen voor de verzorging en hierover te communiceren, voelt het kind zich geliefd, gezien en begrepen.
Reggio Emilia kinderopvang
De Reggio Emilia-visie wordt ook wel de pedagogie van het luisteren en kijken genoemd. De grondlegger van deze benadering is pedagoog en filosoof Malaguzzi. Halverwege de vorige eeuw startte hij in Italië scholen vanuit zijn visie. De eerste school die hij opende was in het Italiaanse stadje Reggio Emilia, vandaar de naam.
Het uitgangspunt van Reggio Emilia is dat alle kinderen van nature nieuwsgierig, competent en creatief zijn. Dat kinderen de kracht hebben om vanuit zichzelf de wereld te ontdekken en dat ze de potentie hebben om dit op talloze manieren te uiten. Dus niet alleen via taal, maar ook bijvoorbeeld via muziek, kunst, dans en spel. Pedagogisch medewerkers faciliteren de ruimte en materialen en geven het kind de kans om zich op eigen wijze te ontwikkelen.
De drie speerpunten van de Reggio Emilia-visie voor een kinderdagverblijf zijn:
- Een lichte ruimte die binnen met buiten verbindt. Een ruimte die kinderen uitdaagt tot ontdekken, onderzoeken en experimenteren.
- Materialen die kinderen inspireren om hun ontdekkingen en ideeën vorm te geven.
- Pedagogisch medewerkers kijken en luisteren naar het kind. Door te observeren vinden ze aansluiting bij het kind en weten ze wanneer ze nieuwe impulsen kunnen toevoegen om het kind uit te dagen, of wanneer ze het kind ongestoord laten spelen.
Ook binnen een groep kijken pedagogisch medewerkers naar wat de groep aangeeft te willen leren. Als kinderen aandacht hebben voor een bepaald onderwerp of materiaal wordt daar dieper op ingegaan. Er wordt daarom vaak niet gewerkt met vaste thema’s.
Steiner kinderopvang
Rudolf Steiner was Oostenrijks filosoof en pedagoog en staat ook wel bekend als de grondlegger van de antroposofie. Het uitgangspunt van de steinerpedagogie is dat kinderen zich volledig moeten kunnen ontplooien op het gebied van hoofd (verstand), hart (gevoel) en handen (daadkracht). Ieder kind is hierin uniek en de persoonlijke ontwikkeling van ieder kind staat binnen deze visie centraal.
Een kind wordt niet gezien als ‘ongeschreven blad’, maar als een individu met een geschiedenis en een toekomstpad. Wat het kind de wereld kan en wil bieden, en hoe het zich wil ontwikkelen, is ook op jonge leeftijd al aanwezig. Pedagogisch medewerkers observeren het kind en kijken naar de kwaliteiten en talenten. Het kind krijgt aangeboden wat aansluit op zijn of haar ontwikkelingsbehoeften en kan dat meer dan bij reguliere stromingen uiten in tekenen, schilderen, verhalen vertellen, koken en tuinieren.
Er is een grote nadruk op spiritualiteit, duurzaamheid, de natuur en natuurlijke materialen binnen de kinderopvang. Er wordt gekozen voor neutrale kleuren en natuurlijke materialen in de ruimte en in de materialen. Zo staan kinderen meer in contact met de natuur en leren ze hoe deze in elkaar zit.
Kinderdagverblijven die uitgaan van de steinerpedagogie werken vrijwel altijd met verticale groepen (0 – 4 jaar), om zo de vertrouwensband met de pedagogisch medewerker te versterken en hij/zij de hele ontwikkeling kan volgen.
Montessori kinderopvang
Maria Montessori was een arts en pedagoog uit Italië. Evenals bij de bovenstaande pedagogische visies ging ook zij uit van het zelflerend vermogen van het kind. Dat kinderen van nature nieuwsgierig zijn en de wereld op eigen initiatief kunnen en willen ontdekken.
Meer dan bij bovenstaande visies worden kinderen op Montessori kinderdagverblijven gestimuleerd om zelfstandig te zijn. De leermiddelen zijn meer praktisch van aard en gericht op het dagelijks leven. Er is veel aandacht voor dagelijkse handelingen zoals schoonmaken, aankleden, de tafel dekken, koken en tuinieren. Zo krijgt het kind meer zelfvertrouwen en wordt zelfstandigheid gestimuleerd.
Bij Montessori kinderdagverblijven wordt vaak een aantal activiteiten of materialen voorbereid die aansluiten bij de leeftijd van de kinderen. Binnen deze voorbereide omgeving kan een kind zelf kiezen wat het wil gaan doen, zodat het aansluit op de individuele ontwikkelbehoeftes. Een kind krijgt de vrijheid, tijd en ruimte op in eigen tempo met materialen aan de slag te gaan.
Welke soort kinderopvang kies je?
De meeste kinderdagverblijven die werken vanuit een van bovenstaande visies beschrijven hun visie en beleid uitgebreid op de website. Welk pedagogisch beleid sluit het beste aan bij jullie ideeën over de opvoeding? Waarvan worden jullie het meest enthousiast? Kijk even in je omgeving of er kinderdagverblijven zijn die werken vanuit deze visies. Het is aan te raden om al tijdens de zwangerschap rondleidingen in te plannen bij kinderdagverblijven, omdat de wachtlijsten lang kunnen zijn.