Deze week veranderden veel vrouwen op LinkedIn hun naam in ‘Peter’. Een initiatief van WOMEN Inc. en BrandedU om aandacht te vragen voor de ondervertegenwoordiging van vrouwen in besluitvormende posities. In Nederland zijn er bij beursgenoteerde ondernemingen namelijk meer CEO’s die Peter heten dan CEO’s die vrouw zijn.
Een gemis, want het is bewezen dat een goede representatie van de maatschappij op de werkvloer en genderdiversiteit in leiderschapsteams winst oplevert. Voor bedrijven en voor de maatschappij.
De werk-zorg verdeling
De oorzaken van deze ongelijkheid zijn onder andere gelinkt aan een ongelijke verdeling van werk en zorg. Vrouwen besteden gemiddeld anderhalf keer meer tijd aan zorgtaken, zoals het huishouden en de kinderen, dan mannen. Na de geboorte van hun kind gaan vrouwen vaker in deeltijd werken dan mannen. In 2017 had 29% van de werkende vrouwen een fulltimebaan tegenover 83% van de mannen.
Genderstereotypering
En het lijkt zo simpel: “dan gaan vrouwen toch gewoon meer werken”, maar er heersen in onze maatschappij nog steeds sociale normen over hoe mannen en vrouwen zich horen te gedragen. Genderstereotypering. De maatschappij verwacht nog steeds dat de man de kostwinner is en de vrouw zorgdraagt voor de kinderen en het huishouden. Dat de man prioriteit moet geven aan zijn carrière, en de vrouw aan het gezin. Dit blijkt de hardnekkigste barrière voor vrouwen om de top van het bedrijfsleven te bereiken.
Deze sociale normen over de rolverdeling tussen mannen en vrouwen zijn diepgeworteld in de maatschappij. En ze hebben verstrekkende gevolgen voor het gedrag van mensen. Zo krijgen vrouwen na de geboorte van hun kind aanzienlijk vaker dan mannen de vraag hoeveel uren zij nog willen werken. En een vrouw die succesvol is in de top van het bedrijfsleven en daardoor breekt met het traditionele beeld, zal eerder als ‘dominant’ of ‘onsympathiek’ worden bestempeld dan een man in deze positie. En aan de andere kant: mannen met een beroep met een lagere prestigestatus dan het beroep van hun vrouw worden eerder als ‘zwak’ bestempeld.
Schuldgevoelens bij moeders
Deze heersende sociale gendernormen behelzen niet alleen de verwachtingen en associaties van de maatschappij. Ze beïnvloeden ook de keuzes die mannen en vrouwen zelf maken, vaak zonder dat zij zich daar bewust van zijn.
Het maakt bijvoorbeeld dat vrouwen die carrière maken zich vaker schuldig voelen richting het gezin. Vrouwen gaan hun gedrag aanpassen, om toch aan de traditionele gendernormen te voldoen. Ze gaan overcompenseren door vrije tijd op te offeren en meer tijd aan het huishouden en de zorg voor kinderen te besteden. Ze voelen zich vaker schuldig op de werkvloer en denken er vaker over na om minder te gaan werken. Parttime werken zou het namelijk makkelijker maken om te werken én een goede moeder te zijn.
Met nadenken over een goede werk-zorg balans is natuurlijk niets mis. Maar opvallend is dat dit vraagstuk vooral bij vrouwen speelt, en dat mannen door de heersende sociale normen minder schuldgevoelens ervaren en daardoor (onbewust) minder snel geneigd zijn hun werk-zorg balans aan te passen.
Bewustwording is het begin van de oplossing
De campagne “Ik heet deze week Peter” is gestart om meer bewustwording te creëren. In de eerste plaats bij de overheid en bij werkgevers, zodat deze hun beleid beter kunnen afstemmen op een gelijke man-vrouw verdeling op de werkvloer. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ouders meer gaan werken als kinderopvang goedkoper of gratis is.
Maar ook: vrouwen krijgen minstens 10 weken betaald bevallingsverlof, terwijl vaders 1 werkweek aan uren geboorteverlof krijgen en 5 weken aanvullend geboorteverlof wat voor 70% wordt vergoed. Dat maakt dat alle gezinnen in Nederland (tenzij de ouders anders besluiten) beginnen vanuit de stereotiepe werk-zorg verdeling. We zouden het voorbeeld van Finland en Zweden kunnen volgen, waarbij kersverse ouders én langer verlof krijgen én het aantal weken verlof voor moeders en vaders (vrijwel) gelijk is gesteld.
Aan alle (aanstaande) ouders…
Als afsluiter een vraag aan alle (aanstaande) ouders. Hoe zijn jullie tot de werk-zorg verdeling binnen jullie gezin gekomen? Is dit een bewuste keuze geweest waar jullie beiden achterstaan? Of is deze (deels) gebaseerd op de heersende, traditionele gendernormen en zou je het liever anders zien?
Aan alle vaders die meer tijd met hun kinderen willen doorbrengen: durf los te breken van de traditionele gendernormen en meer thuis te zijn. Aan alle moeders die meer tijd aan hun carrière willen besteden: durf los te breken van de traditionele gendernormen en zonder schuldgevoelens je carrièredromen achterna te jagen.